IJsbeer

Op verzoek van Tim (9 jaar)

Kwetsbare zeebeer

Ga met je rug tegen een muur staan en maak twee grote sprongen. Draai je om en kijk naar de afstand die je hebt afgelegd. Zo enorm is een ijsbeer. Een mannetje haalt moeiteloos tweeënhalve meter. En daarmee is hij het grootste nog levende roofdier op aarde. Een rendier als ontbijt, een walrus als diner. In het voorjaar is het ijs op zijn dikst en deze beer op zijn best. Hij eet alles wat hij in zijn kolossale klauwen krijgt, zodat hij in warme maanden op een houtje kan bijten. Een beetje ijsbeer ruikt een zeehond van kilometers afstand, dwars door het ijs heen. En wat nou zo handig is: die prooi moet af en toe even ademhalen. Het geduldige roofdier ploft neer naast een wak en wacht uren tot een neusje aan de oppervlakte verschijnt. HAP. Ook voor een onderwaterjacht draait een ijsbeer zijn poot niet om. Onderzoekers hebben ontdekt dat hij zwemmend enorme afstanden kan afleggen. Het record staat – voor zover bekend – op ruim 700 kilometer non-stop in tien dagen. Met zijn soepele lijf, smalle schedel en flexibele nek schiet hij als een atleet door het water. Zijn klauwen zijn fantastische flippers, zijn achterpoten het roer. Een dikke vetlaag zorgt dat hij warm blijft en zijn waterafstotende vacht is ook boven water de perfecte winterjas. Koude poten krijgt hij ook niet, dankzij een laagje isolerende haren eronder. Die antislip-sloffen zorgen er trouwens ook voor dat hij op het gladde ijs geen buikschuiver maakt.

Je zou het niet zeggen. Zo’n goed gebouwde jager en dan toch zo kwetsbaar. Maar dat is wel zijn officiële status op de Rode Lijst van IUCN. De ijsbeer wordt nu nog niet met uitsterven bedreigd, maar in 2050 zijn er misschien wel 30% minder dan nu. Milieuvervuiling is slecht voor zijn gezondheid. En door de opwarming van de aarde smelt het ijs hard onder zijn grote poten vandaan. Er zijn steeds minder weken per jaar om op het ijs op zeedieren te jagen. En eindeloos zwémmend op jacht is zelfs voor deze topatleet dodelijk vermoeiend. Dus moet hij in de zomer vaker naar het vasteland op zoek naar bessen, gras en mensentroep. Niet ideaal. Want een uitgehongerde reuzenbeer in een dorp is vrágen om problemen.

Waarom die naam? Zijn officiële naam is Ursus Maritimus, wat zeebeer betekent. Toepasselijk, want op de bevroren zee is hij thuis.

Waar leeft hij?

Op en rond de Noordpool. De meeste vind je in Canada, maar ook in bijvoorbeeld Rusland, Spitsbergen, Groenland en Alaska kun je hem tegenkomen.

Hoeveel zijn er nog?

Waarschijnlijk tussen de 20.000 en 30.000.

Kale cavia IJsberen zijn dol op dutjes, maar aan winterslaap doen ze nauwelijks. Alleen een aanstaande moeder verschanst zich maanden in een hol. Daar krijgt ze meestal twee jongen, die blind, kaal en zo klein als cavia’s uit haar buik komen. Pas als ze een maand of drie oud zijn, gaan ze naar buiten.

Wat nou wit?

Die goed werkende ijsberenneus is pikzwart, net als zijn lippen … en zijn huid, die de warmte van de zon vasthoudt. Zijn vacht bestaat uit twee lagen. Onderop zijn de haartjes kort en dik, bovenop lang, hol en doorzichtig. IJsbeerharen lijken wit door een slim trucje met licht, maar ze zijn het dus niet.